Αφγανιστάν και ισλαμική τρομοκρατία, μία χρονοαλυσίδα με κρίκους δεκαετίας
Άρθρο του Απτχου (Ι) ε.α. Ιωάννη Αναστασάκη, της 51ης Σειράς Ιπταμένων της Σ.Ι. Τάξεως 1979
Αθήνα 13 Σεπτεμβρίου 2021
Η εικοστή επέτειος της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 φέρνει στη μνήμη μας την εκατόμβη των αθώων θυμάτων. Στην χρονοαλυσίδα της ισλαμικής τρομοκρατίας, η 11η Σεπτεμβρίου 2001 δεν είναι ο πρώτος αλλά ένας ενδιάμεσος κρίκος όπως θα περιγραφεί στη συνέχεια.
Με αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα στο Αφγανιστάν και την κατάληψη της Καμπούλ από τους ισλαμιστές Ταλιμπάν, θα πρέπει να ερευνήσουμε το ιστορικό παρελθόν από το οποίο οδηγηθήκαμε στο θλιβερό παρόν και το αβέβαιο μέλλον.
Τα έτη 1977 έως 1980 οι Ταλιμπάν πολεμούσαν τους Σοβιετικούς που ήθελαν δια της επιβολής να εγκαταστήσουν κομμουνιστική κυβέρνηση στην Καμπούλ. Ο Μπιν Λάντεν ήταν εκεί στο Αφγανιστάν στρατολογώντας ισλαμιστές μαχητές για την υποστήριξη των Ταλιμπάν. Τους μαχητές που στρατολογούσε ο Μπιν Λάντεν τους κατέγραφε σε Βάση δεδομένων (data Base) την οποία ονόμαζε “η Βάση” (the Base) που στα Αραβικά μεταφράζεται σε Al Qaeda. Από αυτή την “Al Qaeda”, ο Λάντεν επέλεγε ισλαμομαχητές για τα τρομοκρατικά χτυπήματα που σχεδίαζε και υλοποιούσε.
Η προσπάθεια των Σοβιετικών να επέμβουν στρατιωτικά στο Αφγανιστάν για να στηρίξουν κομμουνιστικές κυβερνήσεις, εξελίχθηκε σε προσωπική κόντρα μεταξύ των ηγετών Αμερικής και Ρωσίας δηλαδή μεταξύ των Προέδρων Κάρτερ και Μπρέζνιεφ. Οι Ταλιμπάν έλαβαν Αμερικανική βοήθεια σε μεγάλο αριθμό φορητών αντι-αεροπορικών πυραύλων (Man Portable Air Defence Systems – ManPADS) με τους οποίους κατέρριψαν δεκάδες Ρωσικά ελικόπτερα. Εξανάγκασαν τους Σοβιετικούς να σταματήσουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στις επαρχίες του Αφγανιστάν και να περιοριστούν στα αστικά κέντρα, κυρίως στην πρωτεύουσα Καμπούλ. Με την εξέλιξη αυτή, οι Ταλιμπάν είχαν την δυνατότητα να λυμαίνονται τις απόμακρες και δυσπρόσιτες επαρχίες του Αφγανιστάν.
Η σχετική αυτονομία κινήσεων, επέτρεψε στους Ταλιμπάν αφενός να στρατολογούν νέους μαχητές και αφετέρου να συμμαχούν με τους τοπικούς Φύλαρχους, που σε αντάλλαγμα για την ασφάλειά τους, προσέφεραν οικονομική υποστήριξη και κάλυψη στους Ταλιμπάν που δρούσαν στις περιοχές τους.
Ειδικότερα για την υποστήριξη που τους προσέφερε ο Μπιν Λάντεν στον αγώνα τους κατά των Σοβιετικών, οι Ταλιμπάν του επέτρεψαν να εγκαταστήσει στρατόπεδα εκπαίδευσης ισλαμιστών τρομοκρατών στις επαρχίες που ήταν υπό τον έλεγχό τους. Με τον τρόπο αυτό ισχυροποιήθηκε η ισλαμική τρομοκρατία, διότι εντάσοντας στη “Βάση” και εκπαιδεύοντας ισλαμομαχητές που χρειαζόταν, σχεδίασε και εκτέλεσε ευρείας κλίμακας τρομοκρατικά χτυπήματα εναντίον δυτικών στόχων.
Το έτος 1991 διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση και οι χώρες στην περιφέρεια της Ρωσίας που επηρεάζονταν από τους Σοβιετικούς, αυτονομήθηκαν. Αυτό συνέβη και στο Αφγανιστάν όπου η κομμουνιστική κυβέρνηση εκδιώχθηκε από τους ισλαμιστές Ταλιμπάν. Ιστορικοί αναλυτές αναφέρουν ότι στο διάστημα από το 1991 έως την επέμβαση των Αμερικανών το 2001, το Αφγανιστάν ήταν υπό την επιρροή της Κίνας στα πλαίσια του δρόμου του μεταξιού (one belt one road) που προσπαθούσε να εγκαταστήσει η τελευταία εκμεταλευόμενη την αδυναμία της Ρωσίας να αντιδράσει σε αυτή την μεθόδευση.
Ο Μπιν Λάντεν από το 1991 έως το 1996 κινήθηκε μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Σουδάν στρατολογώντας ισλαμομαχητές και εγγράφοντάς τους στη βάση δεδομένων (Al Qaeda). Το 1996 επιστρέφει στο Αφγανιστάν από όπου σχεδιάζει και εκτελεί το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
Δέκα χρόνια αργότερα δηλαδή το 2011 παράλληλα με το ξέσπασμα της Αραβικής Άνοιξης, εντοπίζεται και εκτελείται ο Μπιν Λάντεν που κρυβόταν στο Πακιστάν. Την αξιοποίηση της βάσης δεδομένων (Al Qaeda) αναλαμβάνουν οι υπαρχηγοί του. Η αντιμετώπιση της ισλαμικής τρομοκρατίας συνεχίζεται με νέα δυναμική.
Οι προσπάθειες εξάλειψης της ισλαμικής τρομοκρατίας και των Ταλιμπάν που την υποθάλπουν, υλοποιείται τις τελευταίες δεκαετίες με “δυτικά” κριτήρια αξιών από την Αμερική και τους συμμάχους της. Αυτή η αδυναμία οδήγησε στην (κατά την κρίση μου προσωρινή) τελική επικράτηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, αλλά και την άτυπη σύμπραξη χωρών όπως του Πακιστάν, της Τουρκίας και του βασικού χρηματοδότη Κατάρ. Η σύμπραξη αυτή είναι δυνατόν να εξελιχθεί σε πραγματικά σοβαρή απειλή για την ανθρωπότητα στα πλαίσια σύγκρουσης των πολιτισμών.
Ο συγγραφέας Samuel Huntington από το 1993 αναπτύσσοντας την θεωρία του σε σχετικά άρθρα και στο βιβλίο του “Σύγκρουση των Πολιτισμών” (clash of civilizations) περιγράφει προφητικά τις αναμενόμενες εξελίξεις. Η προφητική αυτή προσέγγιση προφανώς δεν βασίζεται σε επιφοίτηση, αλλά σε στρατηγική ανάλυση των δεδομένων που προκύπτουν από τις διαθέσιμες πληροφορίες. Το σύμπλοκο των αντικρουόμενων δυνάμεων έχει αρχίσει να διαμορφώνεται όπως προαναφέρθηκε. Είναι προφανές ότι η χρονοαλυσίδα θα αποκτήσει και νέους κρίκους…
Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α. Ιωάννης Αναστασάκης
(*) Ο Αντιπτέραρχος ε.α. Ιωάννης Αναστασάκης είναι σύμβουλος – στρατηγικός αναλυτής και συνεργάζεται με το ISDA στην Αθήνα, το ERPIC στην Λάρνακα, το UCLA/CMED στο Λος Άντζελες, το PRIF/APOME στη Φρανκφούρτη (adHoc), το ZSF στο Ζάγκρεμπ (adHoc), το ASG στο Μόναχο, το NESA CSS στην Ουάσιγκτον, το GMF of US στις Βρυξέλλες. Τέως Πρόεδρος του Experts Group (Ομάδα Εμπειρογνωμόνων) του Οργανισμού Wassenaar Arrangement στη Βιέννη και μέλος του Arms Export Control Association. Ιδρυτής της περιφερειακής δεξαμενής σκέψης ROSED.