Αυτοί πετούν αλλιώς . . .
Ο Βορειοηπειρώτης αεροπόρος Κλέαρχος Σπυρομήλιος.
του Απτχου (Ι) ε.α. Γρηγορίου Νούσια της 39ης Σειράς Ιπταμένων
Όλοι γνωρίζουμε το Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού. Ένα ολόκληρο τετράγωνο δίπλα στην πλατεία Συντάγματος που διαπερνάται από μία στοά-πεζόδρομο που συνδέει την οδό Βουκουρεστίου με την οδό Αμερικής. Είναι η στοά “Στρατηγού Σπυρομήλιου”.
Ιστορική οικογένεια οπλαρχηγών της επανάστασης του 1821 ήταν οι Σπυρομήλιοι, με βαθιές τις ρίζες της στη Βόρειο Ήπειρο από τα χρόνια του Βυζαντίου. Τους συναντούμε και στην πολιορκία του Μεσολογγίου με δικό τους στρατιωτικό σώμα. Ένας μάλιστα οπλαρχηγός θα σκοτωθεί κατά τη μάχη της ηρωικής εξόδου. Ένας, από αυτούς που γλύτωσαν θα γίνει στρατηγός, θα γράψει τα απομνημονεύματα της πολιορκίας, θα διατελέσει Διοικητής της Σχολής Ευελπίδων και αργότερα θα γίνει και Υπουργός των Στρατιωτικών. Με την τελευταία του ιδιότητα θα ιδρύσει το Μετοχικό Ταμείο Στρατού.
Δεν χρειάζονται πολλά για να καταλάβει κανείς την ελληνικότητα αυτής της ιστορικής οικογένειας, ποτισμένης με ελληνικές παραδόσεις. Τα ονόματά τους σε γεμίζουν με αναμνήσεις ιστορικού παρελθόντος. Νικηταράς ο πρωτότοκος αδερφός. Ηρακλής ο δεύτερος. Ακολουθεί ο Αίας. Η μονάκριβη αδερφή τους, Ευρυδίκη. Κλέαρχος ο τελευταίος, ο συνάδελφος, ο υποσμηναγός Κλέαρχος Σπυρομήλιος, δισέγγονος του στρατηγού. Ο πατέρας του είχε γεννηθεί στη Χειμάρα.
– Και πώς λένε τη μάνα σου, Κλέαρχε;
– Αθηνά!
Ο υποσμηναγός Κλέαρχος Σπυρομήλιος, λοιπόν, έφθασε στην 336 Μοίρα Διώξεως που στρατοπέδευε στο Sidi Barrani, στις 3 Μαΐου 1943. Ο Β’ΠΠ καλά κρατεί. Ψηλός, λεπτός, γεροδεμένος, με αδρά χαρακτηριστικά και ψυχρό αυστηρό βλέμμα, ο Κλέαρχος, στην ηλικία των 25 ετών περίπου, είναι συγκρατημένος και ολιγομίλητος, μέσα σε ένα περιβάλλον ξένο, άχαρο και με συνθήκες διαβίωσης αποκρουστικές και πολύ αγχώδεις.
Τις πρώτες μέρες κάνει παρέα κυρίως με τον Μίμη Βουτσινά, συμμαθητής του και συμπολεμιστής του με πολλές αεροπορικές αποστολές στο Αλβανικό μέτωπο. Θυμούνται και τις τραγικές μέρες της σύμπτυξης των Ελληνικών Δυνάμεων προς τα νοτιότερα, τον Απρίλιο του 1941. Ανοιχτή πληγή για τον ίδιον ο σοβαρός τραυματισμός δύο αεροπόρων στο αεροδρόμιο του Αγρινίου και οι απεγνωσμένες προσπάθειες να τους μεταφέρει στην Αθήνα μέσα από τρομερές δυσκολίες, με τους δρόμους πλημμυρισμένους από ξεσπιτωμένα γυναικόπαιδα και στρατιώτες από μονάδες που είχαν διαλυθεί, τραυματισμένοι και σακατεμένοι. Ολόκληρη η Πατρίδα καθημαγμένη.
Ο Κλέαρχος, προσποιούμενος τον δάσκαλο και με πλαστό διορισμό σε σχολείο της Θράκης, κατόρθωσε να φύγει από την Ελλάδα και να φθάσει μέσω Τουρκίας στη Συρία. Και όλες αυτές οι θύμησες, στις ατέλειωτες ώρες επιφυλακής, κάτω από κάποιο φτερό αεροσκάφους Hurricane, κάτω από τον ήλιο της ερήμου, με αδημονία και ζήλο πολεμικό.
“Αυτή δεν είναι δουλειά για μένα. Νόμιζα πως θα έκανα κάτι διαφορετικό”! Θα παραπονεθεί κάποια μέρα. Το πολεμικό του μένος δεν ικανοποιείται με το να φέρνει βόλτα επί δύο ώρες πάνω από μια νηοπομπή, ερευνώντας τον ορίζοντα για εχθρικά αεροπλάνα, ή να πετάει στα είκοσι μέτρα πάνω από τη θάλασσα, ανάμεσα στους αφρούς των κυμάτων, ψάχνοντας για περισκόπιο εχθρικού υποβρυχίου. Και ο Διοικητής της Μοίρας, ο θρυλικός Σπύρος Διαμαντόπουλος να του εξηγεί, “Αυτή την αποστολή μάς ανέθεσαν, αυτήν εκτελούμε. Κάλυψη νηοπομπών”.
Αυτή ήταν η αποστολή, λοιπόν. Και ο Σπυρομήλιος, στην εκτέλεση αυτής της αποστολής, που δεν τον ικανοποιούσε, που δεν τον γέμιζε, που δεν τον συγκινούσε, που την θεωρούσε δευτερεύουσα και ίσως ταπεινωτική για την αεροπορική του λεβεντιά, απογειώθηκε σε σχηματισμό δύο αεροσκαφών το πρωί της 12ης Ιουνίου 1943 για να προστατεύσει μια νηοπομπή που έπλεε στη Μεσόγειο.
Βρίσκεσαι μέσα σε ένα Hurrricane, στα 4.500 πόδια, 180 χιλιόμετρα από την πλησιέστερη ακτή, βλέπεις μόνον καράβια που έχεις αναλάβει να προστατεύσεις, που πρέπει πάση θυσία να φθάσουν στον προορισμό τους. Μόνη συντροφιά ο διπλανός σου, σε ένα άλλο Hurricane, που σε ακολουθεί πιστά για να σε προσέχει, ή τον ακολουθείς για να τον προσέχεις. Και κάποια φορά, χωρίς καμία προειδοποίηση, καπνοί και φλόγες σε ζώνουν, από κάποια άγνωστη αιτία. Μηχανική βλάβη, εχθρικά πυρά, ίσως και πυρά από φίλια πλοία. Πρέπει να εγκαταλείψεις αμέσως το φλεγόμενο αεροπλάνο σου. Τα δευτερόλεπτα καθυστέρησης κοστίζουν σε ζωές. Αλλά και το να “πηδήξεις”, χμμμ, είναι μια κουβέντα. Διαδικασία πολύπλοκη και γεμάτη κινδύνους.
«Καθώς περιπολούσαμε σε ύψος τεσσάρων χιλιάδων ποδών πάνω από τη νηοπομπή, κάποια στιγμή είδα το αεροσκάφος του Σπυρομήλιου να βγάζει καπνούς και να πέφτει περιδινούμενο στη θάλασσα, και τον ίδιο να πηδά έξω από το φλεγόμενο αεροπλάνο του, να ανοίγει το αλεξίπτωτο και να προσθαλασσώνεται ομαλά, μακριά όμως από τη νηοπομπή, ο άνεμος που έπνεε τον είχε απομακρύνει, ενώ αυτή έπρεπε να συνεχίσει την πορεία της. Παρέμεινα πάνω από την περιοχή κάνοντας κύκλους και βυθίσεις στο σημείο της προσθαλάσσωσης του αλεξιπτώτου. Σε λίγο ένα αντιτορπιλικό ξεμακραίνει από τη νηοπομπή, πλησιάζει στο σημείο, κατεβάζει μια βάρκα και την είδα να ανασύρεται στο κατάστρωμα του αντιτορπιλικού, το οποίο συνέχισε προς την πορεία της νηοπομπής».
Αυτά περίπου κατέθεσε ο διπλανός τού Σπυρομήλιου, ο Νο 2 του σχηματισμού του, όταν αυτός επέστρεψε ασφαλώς στη βάση του. Και οι συνάδελφοι που άκουσαν την αφήγηση, χωρίς άλλο, έσπευσαν να δείξουν τη ζήλεια τους. Τον φαντάζονταν να κάθεται στο σαλόνι των αξιωματικών του αντιτορπιλικού και να απολαμβάνει τις περιποιήσεις. Τον μακάριζαν για την ωραία κρουαζιέρα που απολάμβανε ήδη στη Μεσόγειο. Και πού θα τον αποβίβαζαν, άραγε; Στην Αγγλία; Ίσως και στην Αμερική!
Πέρασε έτσι μια εβδομάδα από την 12η Ιουνίου. Κανένα δελτίο, καμία πληροφορία για την τύχη του Κλέαρχου. Βέβαια, η νηοπομπή ήταν υποχρεωμένη να τηρεί σιγή ασυρμάτου, τουλάχιστον μέχρι τον λιμένα προορισμού της. Το Αρχηγείο Ναυτικού, ίσως, θα μπορούσε να δώσει κάποια πληροφορία. Ο Μοίραρχος της 336 Μ έπραξε τα δέοντα. Και η απάντηση από το Ναυαρχείο της Αλεξάνδρειας ήρθε την επομένη,
« . . . Εγνώσθη ημίν, ότι την 12ην Ιουνίου 1943, το αντιτορπιλικό L-83 συνοδεύον νηοπομπή στα ανοιχτά του Λιβυκού πελάγους, περισυνέλεξε αλεξίπτωτο μόνον. Ο χειριστής, παρά τις έρευνες στην περιοχή, δεν βρέθηκε, και πρέπει να θεωρείται απολεσθείς . . .»!
Και ο κόμπος στο λαιμό να πνίγει την ανάσα. Τι άραγε να συνέβη; Και ο εμβληματικός αεροπόρος Κωνσταντίνος Κόκκας αυτοστιγμεί να δηλώνει, “Τώρα που γλεντάμε για τη σωτηρία από πνιγμό του Κλέαρχου, μαθαίνομε πως πριν μια βδομάδα πνίγηκε”.
Είναι πολλοί οι αεροπόροι που εγκατέλειψαν το αεροσκάφος τους, από κάποια αιτία, πάνω από θάλασσα, εκείνα τα ηρωικά χρόνια, στον αγώνα για την ελευθερία, με τα οπλικά συστήματα και τα μέσα επιβιώσεως εκείνης της εποχής. Και είναι πολλοί εκείνοι που επιβίωσαν. Όμως, πως μπορείς να νοιώσεις, και πολύ περισσότερο να περιγράψεις, τις δραματικές στιγμές εκείνων που, βάσκανη μοίρα, δεν επέστρεψαν; Ένα δράμα που άρχιζε μετά την προσθαλάσσωση, η οποία μπορεί να ήταν μεν σωτήρια, αλλά με κατάληξη τραγική. Ένας καρχαρίας, ένα μπέρδεμα στις αρτάνες, μια λιποθυμία, μια αστοχία στην περισυλλογή . . . Ο Κλέαρχος, όπως και άλλοι, πήρε το πικρό μυστικό στον αιώνιο υγρό τάφο του. Και η μάνα του η Αθηνά, στέκει παράμερα και κλαίει . . .
Πηγή: «Η Τελευταία Αποστολή»
Υ.Γ. Η αποστροφή, “αυτοί πετούν αλλιώς”, ανήκει στον αεροπόρο Στάθη Μάρκου.
8 Ιουνίου 2020. Γρηγόριος Δημ. Νούσιας – Αεροπόρος.
