Κατόπιν γνωστοποίησης της προσκυνηματικής εκδρομής στην Αλβανία για τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου και την απόδοση τιμής στους επί το πλείστον άταφους νεκρούς Έλληνες Ήρωες του Ελληνο-Ιταλικού πολέμου 1940 – 1941, δήλωσαν συμμετοχή 23 μέλη του Συνδέσμου Αποφοίτων Σχολής Ικάρων (μετά συζύγων).
Η εκδρομή πραγματοποιήθηκε από 27 Οκτωβρίου τις πρωινές ώρες, μέχρι 29 τις απογευματινές.
Η εορταστικού χαρακτήρα εκδρομή για απότιση φόρου τιμής στους νεκρούς του πολέμου, οργανώνεται πλέον κάθε χρόνο κατά πάγιο τρόπο από οκταετίας και αποτελεί πρωτοβουλία της Επιτροπής Τέκνων Συγγενών και Φίλων Ατάφων Νεκρών του Πολέμου 1940 – ’41, της οποίας Πρόεδρος είναι ο τέως Βουλευτής και τέως Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κ. Γεώργιος Σούρλας, με πρωτοβουλία του οποίου ιδρύθηκε η εν λόγω επιτροπή και οργανώθηκε η συστηματική αναζήτηση των οστών των πεσόντων σε συνεργασία Ελληνικής και Αλβανικής Κυβέρνησης.
Η συνολική συμμετοχή των εξ’ Ελλάδος εκδραμόντων, ήταν περίπου 150 άτομα. Από πλευράς στελεχών της ΠΑ, κυρίως εν αποστρατεία, συμμετείχαν στην εκδρομή 75 περίπου άτομα (μετά συζύγων).
Για το σύνολο των συμμετεχόντων προγραμματίστηκαν τρία λεωφορεία. Το πρώτο, συμπληρώθηκε με πολίτες και απόστρατους Αξιωματικούς, κυρίως ΣΞ και ΠΑ και ξεκίνησε από το Βόλο, με επικεφαλής τον τ. βουλευτή και τ. Πρόεδρο της ΒτΕ, κ. Γεώργιο Σούρλα. Το δεύτερο ξεκίνησε πρωινές ώρες της 27ης Οκτωβρίου από την Αθήνα, με απόστρατους κυρίως του ΣΞ και ΠΑ, στο οποίο επέβαιναν 17 μέλη του Σ.Α.Σ.Ι. και επικεφαλής τον Πρόξενο επί τιμή κ. Γεώργιο Δασκαλάκη. Το τρίτο, στο οποίο επέβαιναν συνάδελφοι της ΕΑΑΑ (μετά οικογενειών), ξεκίνησε από την Καλαμάτα, συμπληρώθηκε στην Αθήνα και είχε επικεφαλής τον Σμήναρχο (ΤΥΜ) ε.α. Πιέρρο Πλατάνα.
Τα δύο λεωφορεία διανυκτέρευσαν στο Αργυρόκαστρο, ενώ το λεωφορείο του κ. Δασκαλάκη διανυκτέρευσε στους Άγιους Σαράντα. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι στην εκδρομή συμμετείχαν και μέλη της Λέσχης Κυριών του Ικάρου «ΝΕΦΕΛΗ».
Η επίσημη ημέρα του εορτασμού ήταν η 28η Οκτωβρίου 2019, ημέρα Δευτέρα, ενώ οι εκδηλώσεις έλαβαν χώρα στα δύο Στρατιωτικά κοιμητήρια (Κλεισούρας και το αντίστοιχο ιστορικό των Βουλιαράτων).
Στην Κλεισούρα έγινε μνημόσυνο μετά την τέλεση της θείας λειτουργίας (10:00) και στη συνέχεια κατατέθηκαν στεφάνια προς τιμή των νεκρών, έμπροσθεν ενός τεράστιου και επιβλητικού σταυρού που κοσμεί όλο το νεκροταφείο. Εκ μέρους της ΕΑΑ κατέθεσε στεφάνι ο Σμήναρχος (ΤΥΜ) ε.α. Πιέρρος Πλατάνας και εκ μέρους του Σ.Α.Σ.Ι./Παράρτημα Θεσσαλίας, ο Πρόεδρος αυτού, Ταξίαρχος (ΕΑ) ε.α. Γαβριήλ Μπάρδας. Ακολούθησε παράθεση καφέ και τεΐου στο περιστύλιο του ναού.
Ωστόσο η κύρια εκδήλωση έλαβε χώρα δύο ώρες αργότερα (12:00) στο ιστορικό Στρατιωτικό νεκροταφείο των Βουλιαράτων.
Η Τελετή διοργανώθηκε σε συνεργασία με την Αλβανική πλευρά, όπως προβλέπεται από τη διμερή Διακρατική Συμφωνία Συνεργασίας Ελλάδος-Αλβανίας σχετικά με «την αναζήτηση, την εκταφή, τον προσδιορισμό της ταυτότητας και τον ενταφιασμό των Ελλήνων Πεσόντων Στρατιωτικών σε πολεμικές επιχειρήσεις στην Αλβανία κατά τη διάρκεια του Ελληνο-ιταλικού Πολέμου του 1940-1941 και την κατασκευή κοιμητηρίων στο έδαφος της Αλβανίας για τον ενταφιασμό τους».
Επίσης, εκδήλωση για την Εθνική Εορτή της 28ης Οκτωβρίου διοργανώθηκε από το Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στην Κορυτσά, το Σάββατο, 26 Οκτωβρίου 2019, με ώρα έναρξης 10.00 π.μ., στον Ιερό Ναό της Παναγίας του χωριού Μπομποστίτσα.
Στις εκδηλώσεις της 28ης Οκτωβρίου, παρέστησαν ο Υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για θέματα αποδήμου Ελληνισμού κος Αντώνιος Διαματάρης, η Πρέσβης της Ελλάδας στα Τίρανα κα Σοφία Φιλιππίδου, η εκπρόσωπος του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων κ. Κωνσταντίνου Τασούλα, βουλευτής κα Μαρία-Αλεξάνδρα Κεφάλα, ως εκπρόσωπος του Προέδρου της Αλβανίας κου Ιλίρ Μέτα, ο περιφερειάρχης Αργυροκάστρου κος Αστρία Αλιάι, η εκπρόσωπος της Αλβανικής Κυβέρνησης, υπαρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Ε.Δ. Αλβανίας, Ταξίαρχος Μανουσάκε Σέχου, ο εκπρόσωπος των Ε.Δ της Ελλάδος, Υποπτέραρχος (Ι) Κωνσταντίνος Άγγος, ο Αρχιπλοίαρχος Μήλας του ΓΕΕΘΑ, ο Στρατιωτικός Ακόλουθος της Ελλάδος στα Τίρανα, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Τέκνων-Συγγενών-Φίλων Ατάφων Νεκρών του Ελληνο-ιταλικού πολέμου 1940-’41, κ. Γεώργιος Σούρλας, ο Αντιπρόεδρος και το μέλος της προαναφερθείσας Επιτροπής κος Γεώργιος Κωστόπουλος και κος Γεώργιος Δασκαλάκης, ο Δήμαρχος Πωγωνίου, η Αντιδήμαρχος Ιωαννίνων, διάφορες Διοικητικές Αρχές των εγγύτερων περιοχών και πολλές Οργανώσεις-Σύνδεσμοι-Σύλλογοι και Ενώσεις της Ελλάδας και της Αλβανίας.
Τον τιμητικό πανηγυρικό λόγο της Ημέρας εκφώνησε ο Υφυπουργός κος Αντώνιος Διαματάρης, ενώ ακολούθως έγιναν καταθέσεις στεφάνων προς τιμή των νεκρών από εκπροσώπους πολιτικών, πολιτειακών, κρατικών και διοικητικών αρχών της Ελλάδας και της Αλβανίας, καθώς και πλήθους εκπροσώπων οργανισμών, συλλόγων και ενώσεων. Εκ μέρους της ΕΑΑΑ κατέθεσε στέφανο το μέλος του ΔΣ, Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α. Παναγιώτης Δημητριάδης, εκ μέρους της ΑΑΚΕ ο Πρόεδρος αυτής, Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α. Στυλιανός Αλεξόπουλος και εκ μέρους του Σ.Α.Σ.Ι. ο Γραμματέας αυτού Αντιπτέραρχος (Ι) Κοσμάς Βούρης.
Κατά την εκφώνηση του πανηγυρικού της Ημέρας, απευθυνόμενος στους συγκεντρωμένους ομογενείς ο κ. Διαματάρης, αφού μετέφερε «την αμέριστη αγάπη και στήριξη» του πρωθυπουργού και ευχαρίστησε την Αλβανική Κυβέρνηση για την συνεργασία στον εντοπισμό και την ταφή Ελλήνων στρατιωτών, έργο που όπως είπε πρέπει να συνεχιστεί μέχρις ότου βρεθεί και ταφεί και ο τελευταίος νεκρός Έλληνας στρατιώτης, τόνισε μεταξύ άλλων:
«Είμαι εδώ για να σας πω ότι δεν είστε μόνοι. Οι απανταχού Έλληνες, οι Έλληνες της Ελλάδας, και οι Έλληνες της Αμερικής που κατάγονται από τα μέρη σας και που γνωρίζω καλά και που πολλοί από αυτούς είναι φίλοι μου, έχουν στραμμένη την προσοχή τους σε εσάς. Ο Ελληνισμός είναι ένας και αδιαίρετος…».
Ακριβώς στο τέλος και λίγο πριν το κλείσιμο της τελετής, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Τέκνων-Συγγενών-Φίλων των Άταφων νεκρών του Ελληνο-ιταλικού πολέμου 1940-41, κος Γεώργιος Σούρλας απένειμε τιμητικό έμβλημα στην κυρία Ερμιόνη Μπρίγκου αναφέροντας τα εξής:
«Τιμάμε την Ερμιόνη Μπρίγκου, την ηρωίδα της Βορείου Ηπείρου, την “κυρά της Χιμάρας”, που στην αυλή του σπιτιού της στον οικισμό Βάνοβα της Χιμάρας αναπαύονται έξι πεσόντες μαχητές. Εκεί παρά τα όσα δεινά υπέστη η οικογένειά της, διώξεις και φυλακίσεις δεν αποκάλυψαν ποτέ τον χώρο ενταφιασμού.
Τιμάμε τη Μάνα των Πεσόντων, που αντιπροσωπεύει την Ελλάδα του ανθρωπισμού, του ηρωισμού, της θυσίας και της εθνικής υπερηφάνειας. Στο πρόσωπό της ευχαριστούμε και τιμούμε όλες τις Βορειοηπειρώτισσες και Βορειοηπειρώτες, που στήριξαν τους μαχητές μας στον αγώνα κατά των κατακτητών, φρόντισαν τους τραυματίες τους στρατού μας και ενδιαφέρθηκαν για τους πεσόντες.
Ευχαριστούμε όσους από την αλβανική και ελληνική πλευρά συνέβαλαν να τεθεί τέρμα στην εκκρεμότητα με τους άταφους πεσόντες, που έστω και με καθυστέρηση 78 ετών στις 22 Ιανουαρίου 2018 άρχισαν οι εργασίες αναζήτησης και ο τιμητικός ενταφιασμός των πεσόντων.
Προσδοκούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα συνεχιστεί μέχρι να βρεθούν όλοι οι πεσόντες μαχητές και να τους αποδοθούν οι πρέπουσες τιμές».
Απευθυνόμενους στη συνέχεια ο κος Γ. Σούρλας στους παριστάμενους προέδρους των επιτροπών εμπειρογνωμόνων Ελλάδας – Αλβανίας για τους άταφους πεσόντες, ήτοι στον υποπτέραρχο Άγγο, στην Ταξίαρχο και Υπαρχηγό των Ε.Δ. της Αλβανίας, ο κ. Σούρλας τόνισε ότι πρέπει η Αλβανία να ανταποκριθεί στο αίτημα της Ελλάδας και να συνέλθει η διακρατική επιτροπή, η συνεδρίαση της οποίας καθυστερεί ένα χρόνο.
Καθώς συμπληρώθηκε ένας χρόνος από το θάνατο του ομογενή Κωνσταντίνου Κατσίφα, ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου από πυρά της αλβανικής αστυνομίας, οι γονείς, συγγενείς και φίλοι του τέλεσαν την ίδια μέρα επιμνημόσυνη δέηση στο σημείο όπου σκοτώθηκε.
Στη συνέχεια και με το πέρας της επίσημης εκδήλωσης στο στρατιωτικό νεκροταφείο οι γονείς του επιχείρησαν να εισέλθουν στον χώρο της τελετής, πλην όμως η αστυνομία τους αφαίρεσε ένα πανό που κρατούσαν.
Οι συγγενείς διαμαρτυρήθηκαν για την εν ψυχρώ εκτέλεση του Κ. Κατσίφα αλλά και για το γεγονός ότι ένα χρόνο μετά οι αλβανικές αρχές δεν έχουν δημοσιοποιήσει την επίσημη δικογραφία.
Μετά την εκδήλωση στο ιστορικό στρατιωτικό νεκροταφείο, ακολούθησε δεξίωση στο πολιτιστικό κέντρο του χωριού, που παρατέθηκε από την Ελληνική Πρεσβεία στα Τίρανα, ενώ στη συνέχεια και μετά την αποχώρηση επισήμων και επισκεπτών – προσκυνητών, το λεωφορείο του κ. Δασκαλάκη κατευθύνθηκε στο παραπλήσιο και έντονα σημαιοστολισμένο με Ελληνικές σημαίες χωριό της Δερβιτσάνης για περιήγηση και ανάπαυλα και συζήτηση και 1 ½ ώρα αργότερα αναχώρησε η συγκεκριμένη ομάδα για Άγιους Σαράντα.
Στα πέριξ των δυο νεκροταφείων βουνά έγιναν οι φονικότερες μάχες και έπεσε ο μεγαλύτερος αριθμός Ελλήνων πεσόντων στο σύνολο των 8.400 στο αλβανικό μέτωπο.
Η ενεργοποίηση από πέρυσι το Γενάρη της Διμερούς Συμφωνίας Ελλάδας-Αλβανίας που είχε υπογραφεί το 2010, για τον εντοπισμό, εκταφή, ταυτοποίηση και ενταφιασμό των Ελλήνων πεσόντων στο αλβανικό μέτωπο, έχει ως αποτέλεσμα, τον ενταφιασμό των οστών 753 Ελλήνων πεσόντων στους Βουλιαράτες και αναμένεται έως το τέλος του έτους ο αριθμός των Ελλήνων στρατιωτών που θα ενταφιασθούν στους Βουλιαράτες να ξεπεράσει τους 800. Εκατοντάδες άλλοι έχουν εντοπιστεί και στην περιοχή που βρίσκεται το νεκροταφείο της Κλεισούρας.
Την τελευταία ημέρα 29 Οκτωβρίου και πριν την αναχώρηση για Ελλάδα, οι τρεις εκπρόσωποι των ενώσεων-συλλόγων της Π.Α. ήτοι της ΕΑΑΑ, της ΑΑΚΕ, και του Σ.Α.Σ.Ι., οργάνωσαν στην κεντρική εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους στους Άγιους Σαράντα, μνημόσυνο προς τιμή των πεσόντων αεροπόρων στο Αλβανικό μέτωπο το 1940-41.
Τέτοιο μνημόσυνο, γίνεται για πρώτη φορά και καλό θα είναι να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.
Ακολούθως παρατίθενται οι ομιλίες του ΥΦΥΠΕΞ στο νέο Στρατιωτικό νεκροταφείο της Κλεισούρας και στο ιστορικό Στρατιωτικό νεκροταφείο των Βουλιαράτων και στη συνέχεια διάφορες άλλες φωτογραφίες.
Ομιλία ΥΦΥΠΕΞ σε Βουλιαράτες
Σεβασμιότατε, Κυρία πρέσβης της Ελλάδας στην Αλβανία, Αγαπητοί συμπατριώτες,
Είναι χαρά και τιμή για μένα να εκπροσωπώ τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη σ’ αυτή την ιερή εκδήλωση για την 28ης Οκτωβρίου, σ’ αυτά τα άγια χώματα, στον τόπο όπου γράφτηκε με αίμα μια ένδοξη σελίδα στην μακρά Ιστορία του Έθνους μας.
Κυρίες και κύριοι,
Η Ιστορία μας είναι γεμάτη αγώνες για υψηλά Ιδανικά. Αγώνες για την Ελευθερία, τη Δημοκρατία, το Δίκαιο. Έτσι και τότε, πριν 79 χρονιά, εκείνη η γενιά των Ελλήνων επιτέλεσε το καθήκον της ανταποκρινόμενη στο κάλεσμα της Ιστορίας, με θάρρος και αυταπάρνηση. Αγωνίστηκε εναντίον αριθμητικά πολύ περισσότερων ιταλικών δυνάμεων και πολύ καλύτερα εξοπλισμένων και όμως νικήσαμε το απαίσιο σκότος του ναζισμού και του φασισμού που απειλούσε να επιβληθεί σε όλη τη Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.
Αδέλφια ομογενείς,
Στα άγια τούτα χώματα κείτονται οι ήρωες του έπους του 1940. Τους οφείλουμε αιώνια ευγνωμοσύνη. Ο ενταφιασμός τους αποτελεί ιερή υποχρέωσή μας. Είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε. Στο πλαίσιο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω την γείτονα Αλβανία για την συνεργασία της στον εντοπισμό και στην ταφή των οστών των πεσόντων μας. Ζητούμε τη συνέχιση αυτής της κοινής προσπάθειας. Είναι χρέος μας απέναντι στους νεκρούς μας.
Αγαπητοί συμπατριώτες,
Είμαι εδώ σήμερα γιατί ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μου ζήτησε να σας μεταφέρω την αμέριστη αγάπη και στήριξή του. Είμαι εδώ για να σας πω ότι δεν είστε μόνοι. Οι απανταχού Έλληνες, οι Έλληνες της Ελλάδας και οι Έλληνες της Αμερικής που κατάγονται από τα μέρη σας και που γνωρίζω καλά και που πολλοί από αυτούς είναι φίλοι μου, έχουν στραμμένη την προσοχή τους σε εσάς. Ο Ελληνισμός είναι ένας και αδιαίρετος. Ο λαός μας έχει μάθει να αγωνίζεται για τη διατήρηση της ταυτότητας, της γλώσσας, της πίστης και των παραδόσεων του. Για όλα αυτά που μας κάνουν Έλληνες.
Σας ευχαριστώ που είστε εδώ σήμερα. Σας ευχαριστώ που κρατάτε άσβεστη τη φλόγα της Ελλάδας μέσα σας.
ΖΗΤΩ Η 28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ!
Χαιρετισμός ΥΦΥΠΕΞ στο Στρ. Κοιμητήριο Κλεισούρας
Αγαπητοί συμπατριώτες,
Είναι χαρά και τιμή για μένα να εκπροσωπώ τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη σ’ αυτή την ιερή εκδήλωση της 28ης Οκτωβρίου, σ αυτά τα άγια χώματα, στον τόπο όπου γράφτηκε με αίμα μια ακόμη ένδοξη σελίδα στην μακρά Ιστορία του Έθνους μας. Είμαι εδώ σήμερα, γιατί ο Πρωθυπουργός μου ζήτησε να σας μεταφέρω ένα ισχυρό μήνυμα στήριξης και αγάπης. Ότι δεν είστε μόνοι. Ότι είναι δίπλα σας.
Και είμαστε εδώ προκειμένου να αποτίσουμε φόρο τιμής στους ήρωες του Έπους του 1940 οι οποίοι αναπαύονται στα χώματα αυτά. Έλληνες που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία, την αξιοπρέπεια της Πατρίδας. Για τον «Υπέρ Πάντων Αγώνα». Τους χρωστούμε αιώνια ευγνωμοσύνη. Ο Θεός να αναπαύσει την ψυχή τους. Η 28η Οκτωβρίου αποτελεί ένα ορόσημο στους αγώνες του Ελληνισμού. Αγώνες με αίμα και θυσίες υπέρ της ελευθερίας, της Δημοκρατίας, των αξιών του Έθνους μας.
Ένα από αυτά που μας χαρακτηρίζει ως Έλληνες, είναι η αδάμαστη θέληση και επιμονή απέναντι στις δυσκολίες. Είναι η λαχτάρα μας να διατηρήσουμε την ταυτότητά μας, τη γλώσσα μας, τα ήθη και τις παραδόσεις μας, τη θρησκεία μας,την ελληνικότητά μας.
Σας ευχαριστώ θερμά που έχετε την Ελλάδα στην καρδιά σας και την ψυχή σας.
Τιμή και δόξα στους ήρωες του Έθνους μας.
ΖΗΤΩ Η 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ